آموزش تعمیرات موبایل از صفر تا صد قسمت هشتم

مقاله جامع آموزش کندن و نصب قطعات SMD (جلسه کارگاهی)

مقدمه

در حوزه تعمیرات موبایل و الکترونیک، یکی از پایه‌ای‌ترین و در عین حال مهم‌ترین مهارت‌ها، توانایی کندن و نصب قطعات SMD روی برد است. اگرچه این کار ظاهراً ساده به نظر می‌رسد، اما رعایت استانداردها، نحوه صحیح دست‌گرفتن ابزار، کنترل لرزش دست، انتخاب دمای مناسب هیتر و استفاده اصولی از روغن فلکس و خمیر قلع، تأثیر مستقیمی بر کیفیت کار و سلامت برد دارد.

در این جلسه کارگاهی قصد داریم قدم‌به‌قدم از شیوه صحیح دست گرفتن پنس، هویه و هیتر گرفته تا کندن، تمیزکاری، پایه‌سازی و نصب نهایی قطعه SMD را آموزش دهیم. این یک آموزش کاملاً عملی، کاربردی و بر اساس تجربه است تا کارآموز از همان ابتدا با استاندارد صحیح کار آشنا شود.

نحوه صحیح در دست گرفتن ابزارهای تعمیراتی

یکی از اصلی‌ترین نکاتی که هر تعمیرکار باید رعایت کند، نحوه درست گرفتن ابزار است. لرزش دست، برخورد اشتباه با قطعات و آسیب به برد، همگی به نحوه گرفتن ابزار مرتبط‌اند.

1. نحوه صحیح گرفتن پنس

پنس ابزار اصلی برای گرفتن قطعات SMD است.

نکات مهم:

• سه انگشت اول (شست، اشاره و وسط) باید روی پنس قرار بگیرد.
• انگشت وسط وزن پنس را نگه می‌دارد و کنترل اصلی به دست می‌آید.
• انگشت شست و اشاره فقط برای باز و بسته کردن پنس استفاده می‌شوند.
• اگر پنس را بالاتر یا خیلی نزدیک به نوک بگیرید، دست دچار لرزش می‌شود.
• سعی کنید همیشه دست خود را به یک نقطه ثابت تکیه دهید تا لرزش به حداقل برسد.

این روش باعث می‌شود هنگام گرفتن قطعات ریز، نه قطعه پرتاب شود نه روی برد بیفتد.

2. نحوه صحیح گرفتن هویه

هویه دقیقاً باید مثل یک مداد گرفته شود.

مزایا:

• کنترل بسیار بالا
• کاهش لرزش
• جلوگیری از تماس ناخواسته نوک هویه با قطعات اطراف

اگر لرزش دست دارید:

• با دست دیگر زیر دست فعال خود را نگه دارید.
• این کار لرزش را به حداقل می‌رساند و حرکت شما دقیق‌تر خواهد بود.

3. نحوه صحیح گرفتن هیتر

هیتر باید در کف دست قرار بگیرد و با سه انگشت کنترل شود.

نکات:

• هیتر را به میز یا لبه کار تکیه دهید تا دست در حالت پایدار بماند.
• فاصله تا برد نباید زیاد باشد تا باد پخش نشود و نباید هم خیلی نزدیک باشد که قطعه پرتاب شود.
• زاویه دست باید طوری باشد که باد مستقیماً روی قطعه بیفتد.

این روش از آسیب، سوختگی برد و پرتاب قطعات جلوگیری می‌کند.

شروع کار: تمیز کردن قطعه و برد

قبل از هرگونه حرارت دادن یا کندن قطعات، تمیزکاری اولین مرحله استاندارد است.

کارهایی که باید انجام شود:

1. استفاده از تینر برای پاک کردن سولفاتی، قلع‌مردگی، چربی و آلودگی‌ها
2. خشک کردن سطح با دستمال بدون پرز
3. بررسی کامل ناحیه برای جلوگیری از آسیب هنگام هیت دادن

این مرحله برای کیفیت قلع‌کاری و رسانایی اهمیت زیادی دارد و پایه انجام یک کار حرفه‌ای است.

تنظیمات دما و باد هیتر

انتخاب دمای صحیح یکی از مهم‌ترین بخش‌های کار است.

نکته مهم:

در همه برندهای هیتر، دمای واقعی تقریباً یکسان است، اما واحد اندازه‌گیری باد متفاوت است.

مثال:

• هیتر Quick → واحد باد: km/s
• هیتر Sugon → واحد باد: L/s

بنابراین عددها با هم متفاوت‌اند اما مفهوم یکی است.

تنظیم پیشنهادی برای کندن قطعات معمولی مانند خازن SMD:

• دمای هیتر: 340–350 درجه
• باد در کوئیک: حدود 30 تا 40
• باد در سوگون: حدود 70 تا 80

توجه:
اگر باد خیلی زیاد باشد قطعه پرتاب می‌شود، اگر خیلی کم باشد زمان هیت طولانی می‌شود و به برد آسیب می‌رسد.

کندن قطعه SMD

مرحله عملی کندن قطعه شامل چند مرحله است:

1. چرب کردن ناحیه با مقدار مناسب روغن فلکس

فلکس کمک می‌کند قلع بهتر ذوب شود و قطعه راحت‌تر جدا شود.

2. نگه داشتن هیتر با فاصله استاندارد

• نه خیلی نزدیک
• نه خیلی دور
• زاویه مناسب و باد مستقیم

وقتی قلع ذوب شد، قطعه را با پنس آرام برمی‌داریم و در بالای پد قرار می‌دهیم تا گم نشود یا باد آن را پرتاب نکند.

تمیز کردن جای قطعه (پاک کردن قل قدیمی)

این مرحله از مهم‌ترین مراحل کار است.

مراحل:

1. افزودن مقدار کمی فلکس
2. قرار دادن سیم قلع‌کش (Solder Wick) روی پد
3. کشیدن نوک هویه روی سیم برای جذب قلع اضافی
4. پاک‌کردن ناحیه با تینر
5. مسواک‌زدن محیط برای تمیزکاری کامل

نتیجه این کار:

• سطح پد کاملاً صاف و آماده قلع‌کاری می‌شود
• قلع اضافی کنار پایه‌ها باقی نمی‌ماند
• رسانایی قطعه بهتر می‌شود
• احتمال اتصال کوتاه کاهش پیدا می‌کند

تمیزکاری نشانه یک تعمیرکار حرفه‌ای است.

پایه‌سازی (Re-Tinning)

پس از تمیزکردن پدها:

1. مقدار کمی خمیر قلع بردارید.
   • قطعات بزرگ → خمیر قلع 183 درجه
   • قطعات ریز → خمیر قلع 138 درجه
2. با نوک هویه خمیر قلع را روی پایه‌ها پخش کنید تا سطح یکنواخت تشکیل شود.

اگر در این مرحله کمی نامنظمی وجود داشته باشد، بعدها با هیتر اصلاح می‌شود.

نصب قطعه جدید

1. مقدار کمی فلکس روی پدها می‌ریزیم.
2. قطعه را دقیقاً روی محل خود قرار می‌دهیم.
3. هیتر را با دما و باد تنظیم‌شده به آرامی نزدیک می‌کنیم.

وقتی قلع ذوب شود:

➡️ قطعه خودبه‌خود در جای اصلی‌اش می‌نشیند.
بدون نیاز به فشار یا تکان دادن.

این دقیقاً نتیجه کار درست در مراحل قبل است.

پس از ذوب قلع:

• دوباره ناحیه را تمیز کنید
• از قرارگیری دقیق پایه‌ها مطمئن شوید

برای شرکت در دوره کلیک کنید

نتیجه‌گیری

نصب و کندن قطعات SMD شاید در ظاهر ساده باشد، اما رعایت چند نکته می‌تواند کیفیت کار را از یک کار عادی به یک کار کاملاً حرفه‌ای تبدیل کند:

• نحوه گرفتن صحیح ابزار
• کنترل لرزش دست
• انتخاب دمای صحیح
• تمیزکاری دقیق
• پایه‌سازی اصولی
• و در نهایت نصب استاندارد قطعه

این اصول باعث می‌شود از همان ابتدا یک تعمیرکار دقیق و اصولی باشید و از آسیب‌های احتمالی به برد جلوگیری کنید.