مقدمه

اندروید، به عنوان یکی از سیستم‌عامل‌های پیشرو در دنیای فناوری، تأثیر چشمگیری بر روی صنعت موبایل‌ها و دستگاه‌های هوشمند داشته است. از زمان معرفی اولیه خود در سال ۲۰۰۸، این سیستم‌عامل تحت توسعه شرکت گوگل به سرعت رشد کرده و به‌طور مداوم به‌روزرسانی‌هایی را ارائه داده که هر کدام با ویژگی‌ها و بهبودهای جدیدی همراه بوده‌اند. اندروید با هر نسخه جدید، نه تنها قابلیت‌ها و امکانات بیشتری را به کاربران عرضه کرده است، بلکه بهینه‌سازی‌هایی را نیز در عملکرد، امنیت و طراحی به همراه آورده که باعث محبوبیت بیشتر آن در سراسر جهان شده است. در این مقاله، به بررسی جامع و دقیق هر یک از نسخه‌های اندروید از آغاز تا کنون می‌پردازیم.

اندروید 1.0 و 1.1 (پلتفرم آغازین)

اندروید 1.0 در سپتامبر ۲۰۰۸ به‌عنوان اولین نسخه رسمی این سیستم‌عامل منتشر شد. این نسخه در دستگاه HTC Dream (که به‌عنوان T-Mobile G1 نیز شناخته می‌شود) عرضه شد و پایه‌های اصلی اندروید را بنا نهاد. ویژگی‌های کلیدی این نسخه شامل مرورگر وب، جیمیل، گوگل مپ، یوتیوب، و تقویم بود. در فوریه ۲۰۰۹، نسخه 1.1 عرضه شد که برخی بهبودها را در زمینه پایداری و قابلیت‌های سیستم به همراه داشت. این نسخه شامل ویژگی‌هایی همچون نمایش جزئیات بیشتر در گوگل مپ و بهبود عملکرد کلی سیستم بود.

اندروید 1.5 (Cupcake)

در آوریل ۲۰۰۹، اندروید 1.5 با نام رمز Cupcake منتشر شد که اولین نسخه‌ای بود که از یک نام دسر برای شناسایی آن استفاده شد. Cupcake تغییرات زیادی را به همراه داشت که یکی از مهم‌ترین آن‌ها معرفی کیبورد مجازی بود که برای دستگاه‌هایی که فاقد کیبورد فیزیکی بودند، اهمیت زیادی داشت. این نسخه همچنین قابلیت ضبط ویدیو، پخش بلوتوث استریو، و ویجت‌های قابل تغییر برای صفحه اصلی را معرفی کرد. این بهبودها، اندروید را به یک سیستم‌عامل انعطاف‌پذیرتر و کاربرپسندتر تبدیل کرد.

اندروید 1.6 (Donut)

اندروید 1.6 که در سپتامبر ۲۰۰۹ عرضه شد، با نام Donut شناخته می‌شود. این نسخه با پشتیبانی از دستگاه‌هایی با اندازه‌های مختلف صفحه نمایش و رزولوشن‌های متفاوت، گام بزرگی در جهت افزایش تنوع دستگاه‌های اندرویدی برداشت. Donut همچنین با معرفی قابلیت جستجوی سریع در سراسر دستگاه و فروشگاه Google Play، تجربه کاربری بهتری را ارائه داد. پشتیبانی از دوربین‌های چندگانه و قابلیت نمایش درصد باتری از دیگر ویژگی‌های این نسخه بود.

اندروید 2.0 و 2.1 (Eclair)

اندروید 2.0 در اکتبر ۲۰۰۹ با نام Eclair معرفی شد و نسخه 2.1 آن در ژانویه ۲۰۱۰ عرضه گردید. این نسخه‌ها به‌عنوان یک نقطه عطف در تاریخ اندروید شناخته می‌شوند، زیرا تغییرات بزرگی در رابط کاربری ایجاد کردند. از جمله ویژگی‌های جدید این نسخه‌ها می‌توان به پشتیبانی از حساب‌های چندگانه ایمیل، بلوتوث ۲.۱، و مرورگر وب با پشتیبانی از HTML5 اشاره کرد. همچنین، Eclair اولین نسخه‌ای بود که ناوبری گوگل مپ با استفاده از GPS را به همراه داشت که به یکی از قابلیت‌های محبوب اندروید تبدیل شد. این نسخه‌ها همچنین عملکرد سیستم و پایداری آن را بهبود بخشیدند.

اندروید 2.2 (Froyo)

اندروید 2.2 با نام Froyo (مخفف Frozen Yogurt) در مه ۲۰۱۰ منتشر شد. این نسخه بهبودهای عمده‌ای در سرعت و عملکرد سیستم ایجاد کرد و قابلیت‌های جدیدی مانند پشتیبانی از Hotspot Wi-Fi، پشتیبانی از فلش در مرورگر وب، و امکان نصب اپلیکیشن‌ها بر روی کارت حافظه را معرفی کرد. Froyo همچنین با بهینه‌سازی مدیریت حافظه و پردازنده، به افزایش سرعت و پایداری سیستم کمک کرد. از دیگر ویژگی‌های این نسخه می‌توان به رابط کاربری بهبود یافته و پشتیبانی از نمایشگرهای با رزولوشن بالاتر اشاره کرد.

اندروید 2.3 (Gingerbread)

اندروید 2.3 Gingerbread در دسامبر ۲۰۱۰ معرفی شد و تمرکز اصلی آن بر بهبود عملکرد، مصرف بهینه‌تر باتری و طراحی کاربرپسندتر بود. این نسخه با رابط کاربری جدیدی همراه بود که شامل رنگ‌های مشکی و سبز تیره می‌شد و هدف آن کاهش مصرف انرژی صفحه نمایش بود. Gingerbread همچنین ویژگی‌های جدیدی مانند پشتیبانی از NFC (Near Field Communication)، بهبود مدیریت بازی‌ها و صدا، و کیبورد مجازی بهبود یافته با قابلیت تایپ سریع‌تر را معرفی کرد. از دیگر تغییرات این نسخه می‌توان به بهبودهای گسترده در عملکرد باتری، مدیریت بهتر منابع و پشتیبانی از دوربین‌های دوگانه اشاره کرد.

اندروید 3.0 تا 3.2 (Honeycomb)

اندروید 3.0 Honeycomb که در فوریه ۲۰۱۱ عرضه شد، اولین نسخه اندروید بود که به‌طور خاص برای تبلت‌ها طراحی شده بود. این نسخه تغییرات عمده‌ای در رابط کاربری ایجاد کرد تا تجربه بهتری را برای کاربران تبلت‌ها فراهم کند. ویژگی‌های جدیدی مانند نوار وضعیت سیستم، ویجت‌های پیشرفته، و مرورگر وب با قابلیت‌های چندتب (Tab) برای دستگاه‌های با صفحه نمایش بزرگ معرفی شد. نسخه‌های 3.1 و 3.2 Honeycomb نیز به ترتیب در مه و ژوئیه ۲۰۱۱ عرضه شدند و بهبودهای بیشتری در عملکرد، سازگاری با دستگاه‌های مختلف و پشتیبانی از درگاه‌های USB داشتند.

 اندروید 4.0 (Ice Cream Sandwich)

اندروید 4.0 Ice Cream Sandwich که در اکتبر ۲۰۱۱ عرضه شد، تلاشی برای یکپارچه‌سازی تجربه کاربری تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند بود. این نسخه طراحی کاملاً جدیدی با رابط کاربری زیبا و بهینه‌شده ارائه داد که شامل انیمیشن‌های نرم‌تر، آیکون‌های جدید، و ویجت‌های تعاملی بود. Ice Cream Sandwich همچنین ویژگی‌های جدیدی مانند مدیریت بهتر داده‌ها، قابلیت باز کردن قفل صفحه با تشخیص چهره، و پشتیبانی از NFC را معرفی کرد. این نسخه با تمرکز بر بهبود عملکرد و کاهش مصرف انرژی، تجربه کاربری بهتری را برای کاربران فراهم کرد.

اندروید 4.1 تا 4.3 (Jelly Bean)

اندروید Jelly Bean شامل نسخه‌های 4.1 تا 4.3 بود که بین ژوئیه ۲۰۱۲ تا ژوئیه ۲۰۱۳ عرضه شد. این نسخه‌ها بهبودهای زیادی در عملکرد و تجربه کاربری ایجاد کردند. Project Butter که یکی از ویژگی‌های برجسته Jelly Bean بود، با افزایش سرعت و روانی انیمیشن‌ها، تجربه کاربری را بهبود بخشید. این نسخه‌ها همچنین قابلیت‌های جدیدی مانند Google Now، اعلانات تعاملی، و بهبودهای گسترده در صدا و گرافیک را معرفی کردند. از دیگر تغییرات مهم این نسخه‌ها می‌توان به بهبود سیستم نوتیفیکیشن، پشتیبانی از چندین کاربر در تبلت‌ها، و بهینه‌سازی برای نمایشگرهای بزرگ اشاره کرد.

اندروید 4.4 (KitKat)

اندروید 4.4 KitKat که در اکتبر ۲۰۱۳ منتشر شد، تمرکز زیادی بر بهبود تجربه کاربری و کارآیی دستگاه‌ها داشت. این نسخه با رابط کاربری ساده‌تر و استفاده بهینه‌تر از حافظه، امکان اجرای بهتر سیستم‌عامل بر روی دستگاه‌های ارزان‌تر و با سخت‌افزار ضعیف‌تر را فراهم کرد. KitKat همچنین ویژگی‌های جدیدی مانند حالت تمام‌صفحه (Immersive Mode)، ادغام بیشتر با Google Now، و پشتیبانی از چاپ بی‌سیم را ارائه داد. این نسخه با بهبود عملکرد کلی سیستم و بهینه‌سازی مصرف باتری، تجربه کاربری را بهبود بخشید.

اندروید 5.0 و 5.1 (Lollipop)

اندروید 5.0 Lollipop که در نوامبر ۲۰۱۴ عرضه شد، با معرفی طراحی Material Design، یک تغییر بزرگ در ظاهر و تجربه کاربری اندروید ایجاد کرد. این نسخه با انیمیشن‌های روان‌تر، استفاده از رنگ‌های روشن‌تر و سطوح قابل تعامل، تجربه کاربری جدیدی را به کاربران ارائه داد. از دیگر ویژگی‌های این نسخه می‌توان به سیستم نوتیفیکیشن بهبود یافته، پشتیبانی از دستگاه‌های متعدد، و بهینه‌سازی‌های گسترده در عملکرد و مصرف باتری اشاره کرد. اندروید 5.1 که در مارس ۲۰۱۵ منتشر شد، بهبودهایی در ثبات سیستم و برخی ویژگی‌های جدید مانند پشتیبانی از چندین سیم‌کارت و تماس صوتی با کیفیت بالا (HD Voice) به همراه داشت.

اندروید 6.0 (Marshmallow)

اندروید 6.0 Marshmallow که در اکتبر ۲۰۱۵ عرضه شد، با تمرکز بر بهبود عملکرد و مصرف انرژی، ویژگی‌های جدیدی مانند مدیریت پیشرفته مجوزها (Permissions)، قابلیت Doze برای صرفه‌جویی در مصرف باتری، و پشتیبانی از USB Type-C را معرفی کرد. این نسخه همچنین قابلیت‌های جدیدی مانند Now on Tap را به گوگل ناو اضافه کرد که امکان دسترسی سریع‌تر به اطلاعات مرتبط با محتوای صفحه نمایش را فراهم می‌کرد. از دیگر تغییرات مهم این نسخه می‌توان به پشتیبانی از حسگر اثر انگشت و بهینه‌سازی‌های بیشتر در عملکرد سیستم اشاره کرد.

اندروید 7.0 و 7.1 (Nougat)

اندروید 7.0 Nougat که در اوت ۲۰۱۶ منتشر شد، بهبودهای گسترده‌ای در عملکرد و تجربه کاربری ایجاد کرد. این نسخه با معرفی قابلیت تقسیم صفحه (Split Screen)، به کاربران امکان اجرای همزمان دو برنامه را داد. همچنین قابلیت‌های جدیدی مانند پاسخ مستقیم از طریق نوتیفیکیشن‌ها، حالت Doze بهبود یافته، و پشتیبانی از چند زبان به صورت همزمان معرفی شد. اندروید 7.1 که در اکتبر ۲۰۱۶ عرضه شد، بهبودهایی مانند پشتیبانی از تصویر در تصویر (Picture-in-Picture)، میانبرهای اپلیکیشن‌ها، و گوگل اسیستنت را به همراه داشت.

اندروید 8.0 و 8.1 (Oreo)

اندروید 8.0 Oreo که در اوت ۲۰۱۷ عرضه شد، بر روی بهبود سرعت و عملکرد دستگاه‌ها تمرکز داشت. این نسخه ویژگی‌های جدیدی مانند حالت تصویر در تصویر (Picture-in-Picture)، نوتیفیکیشن دات‌ها (Notification Dots)، و پرکردن خودکار (Autofill) را معرفی کرد. همچنین، قابلیت‌های جدید امنیتی مانند Google Play Protect و بهینه‌سازی‌های گسترده در مصرف باتری و مدیریت منابع نیز ارائه شد. اندروید 8.1 که در دسامبر ۲۰۱۷ منتشر شد، بهبودهای کوچکی در مصرف باتری و عملکرد دستگاه‌ها ایجاد کرد و ویژگی‌هایی مانند نور پس‌زمینه تطبیقی را معرفی کرد.

اندروید 9.0 (Pie)

اندروید 9.0 Pie که در اوت ۲۰۱۸ منتشر شد، تغییرات مهمی در تجربه کاربری ایجاد کرد. این نسخه ویژگی‌های جدیدی مانند ناوبری مبتنی بر حرکات (Gesture Navigation)، روشنایی تطبیقی (Adaptive Brightness)، و باتری تطبیقی (Adaptive Battery) را معرفی کرد که به بهبود عملکرد و مدیریت انرژی دستگاه کمک می‌کرد. Pie همچنین قابلیت‌های جدیدی مانند Digital Wellbeing را معرفی کرد که به کاربران امکان می‌داد استفاده از دستگاه خود را مدیریت و کنترل کنند.

اندروید 10

اندروید 10 که در سپتامبر ۲۰۱۹ عرضه شد، اولین نسخه‌ای بود که بدون نام یک دسر منتشر شد. این نسخه تمرکز زیادی بر حریم خصوصی و امنیت داشت و ویژگی‌های جدیدی مانند حالت تاریک (Dark Mode) در سطح سیستم، ناوبری با ژست‌های حرکتی بهبود یافته، و کنترل‌های حریم خصوصی دقیق‌تر را معرفی کرد. اندروید 10 همچنین پشتیبانی از شبکه‌های 5G و دستگاه‌های تاشو را بهبود بخشید. از دیگر تغییرات این نسخه می‌توان به قابلیت Live Caption اشاره کرد که به کاربران امکان افزودن زیرنویس به ویدیوها و صداها به‌صورت زنده را می‌داد.

اندروید 11

اندروید 11 که در سپتامبر ۲۰۲۰ منتشر شد، بر روی بهبود تجربه کاربری و افزایش قابلیت‌های ارتباطی متمرکز بود. این نسخه ویژگی‌هایی مانند تاریخچه اعلانات (Notification History)، حباب‌های گفتگو (Chat Bubbles)، و کنترل‌های بهتر برای دستگاه‌های هوشمند خانگی را معرفی کرد. همچنین بهبودهایی در امنیت و حریم خصوصی از جمله مجوزهای یک‌بار مصرف (One-time Permissions) ارائه شد که به کاربران امکان می‌داد دسترسی به امکانات حساس را به‌طور موقت و برای یک بار به اپلیکیشن‌ها بدهند.

اندروید 12

اندروید 12 که در اکتبر ۲۰۲۱ منتشر شد، با معرفی طراحی جدید Material You، تجربه کاربری را به سطح جدیدی ارتقا داد. این نسخه به کاربران امکان می‌دهد رنگ‌ها و تم‌های سیستم را بر اساس تصویر زمینه خود سفارشی‌سازی کنند. اندروید 12 همچنین ویژگی‌های امنیتی جدیدی مانند داشبورد حریم خصوصی (Privacy Dashboard) و نشانگرهای دوربین و میکروفون را معرفی کرد که به کاربران کنترل بیشتری بر داده‌های خود می‌دهد. از دیگر ویژگی‌های جدید این نسخه می‌توان به بهبودهای در عملکرد و مصرف باتری و افزایش قابلیت‌های دستگاه‌های هوشمند خانگی اشاره کرد.

اندروید 13

اندروید 13 که در آگوست 2022 عرضه شد، بهبودهای بیشتری در زمینه شخصی‌سازی، امنیت، و حریم خصوصی به همراه داشت. این نسخه با گسترش قابلیت‌های Material You، به کاربران امکان داد تا حتی جزئیات بیشتری از ظاهر و عملکرد دستگاه خود را تنظیم کنند. همچنین ویژگی‌هایی مانند کنترل‌های بیشتر برای اعلان‌ها، بهبودهای در اتصال دستگاه‌های هوشمند خانگی، و پشتیبانی بهتر از زبان‌ها و سیستم‌های نوشتاری متعدد، تجربه کاربری را غنی‌تر کرد. از دیگر ویژگی‌های این نسخه می‌توان به بهبودهای گسترده در عملکرد و پایداری سیستم اشاره کرد.

اندروید 14

اندروید 14 که در آگوست 2023 منتشر شد، ادامه‌دهنده تلاش‌های گوگل برای بهینه‌سازی تجربه کاربری و افزایش امنیت بود. این نسخه با تمرکز بیشتر بر روی امنیت، قابلیت‌های جدیدی مانند مدیریت پیشرفته دسترسی‌ها، کنترل‌های حریم خصوصی دقیق‌تر، و بهبودهای گسترده در عملکرد سیستم ارائه داد. همچنین اندروید 14 بهینه‌سازی‌هایی برای دستگاه‌های با صفحه‌نمایش تاشو و بزرگتر به همراه داشت که تجربه کاربری را برای این دستگاه‌ها بهبود بخشید. از دیگر ویژگی‌های مهم این نسخه می‌توان به بهبودهای در عملکرد دوربین و گرافیک، و پشتیبانی بهتر از بازی‌های سنگین و اپلیکیشن‌های حرفه‌ای اشاره کرد.

نتیجه‌گیری

اندروید به عنوان یکی از سیستم‌عامل‌های پیشرو در دنیای فناوری، از زمان معرفی تا کنون، تحولات زیادی را تجربه کرده است. هر نسخه جدید از اندروید با معرفی ویژگی‌ها و بهبودهای جدید، تجربه کاربری را بهتر کرده و دستگاه‌ها را هوشمندتر و امن‌تر ساخته است. با توجه به روند سریع پیشرفت تکنولوژی و نیازهای روزافزون کاربران، اندروید همچنان به عنوان یکی از قدرتمندترین سیستم‌عامل‌ها در دنیای موبایل‌ها و دستگاه‌های هوشمند باقی خواهد ماند. این تحولات نشان‌دهنده تعهد گوگل به ارائه بهترین تجربه ممکن برای کاربران و ادامه نوآوری در این حوزه است. با نگاه به آینده، می‌توان انتظار داشت که اندروید همچنان به پیشرفت و توسعه ادامه دهد و نوآوری‌های جدیدی را به بازار عرضه کند که به تجربه کاربری بهتر و دستگاه‌های هوشمندتر منجر شوند.