ارز دای

مقدمه: استیبل‌کوین‌ها و نقش آن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال

جهان ارزهای دیجیتال با سرعت سرسام‌آوری در حال تحول است، اما یکی از بزرگ‌ترین موانع پذیرش گسترده آن‌ها، نوسانات شدید قیمتی است. بیت‌کوین و اتریوم، اگرچه پیشگامان این صنعت هستند، به دلیل تغییرات قیمتی غیرقابل پیش‌بینی، برای استفاده روزمره یا ذخیره ارزش چندان مناسب نیستند. اینجاست که استیبل‌کوین‌ها وارد صحنه می‌شوند. استیبل‌کوین‌ها ارزهای دیجیتالی هستند که ارزش آن‌ها به دارایی‌های پایدار مانند دلار آمریکا یا طلا متصل است تا ثبات قیمتی را تضمین کنند. در میان این استیبل‌کوین‌ها، دای (DAI) به عنوان یکی از نوآورانه‌ترین و غیرمتمرکزترین گزینه‌ها برجسته بود. این ارز که توسط MakerDAO ایجاد شد، در سال ۲۰۲۴ به USDS ارتقا یافت و MakerDAO به Sky تغییر نام داد. در این مقاله، به بررسی تاریخچه، مکانیزم عملکرد، کاربردها و تحولات اخیر دای و USDS می‌پردازیم.

تاریخچه دای و MakerDAO

داستان دای در سال ۲۰۱۴ آغاز شد، زمانی که رون کریستنسن، کارآفرین دانمارکی، MakerDAO را تأسیس کرد. هدف این پروژه، ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز بود که به کاربران امکان می‌داد بدون واسطه‌های سنتی مانند بانک‌ها، وام بگیرند یا دارایی‌های خود را مدیریت کنند. نام "دای" از کلمه چینی "貸" گرفته شده که به معنای "وام دادن" یا "تأمین سرمایه برای وام" است، و این نام به خوبی هدف پروژه را منعکس می‌کند.

دای در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۷ روی شبکه اصلی اتریوم راه‌اندازی شد (Wikipedia - Dai). در سال اول، دای توانست ارزش خود را نزدیک به ۱ دلار آمریکا حفظ کند، حتی در حالی که قیمت اتریوم، تنها وثیقه آن زمان، بیش از ۸۰ درصد کاهش یافت. این موفقیت، توجه سرمایه‌گذاران را جلب کرد و در سپتامبر ۲۰۱۸، شرکت Andreessen Horowitz با سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیون دلاری، ۶ درصد از توکن‌های MKR (توکن حاکمیت MakerDAO) را خریداری کرد. در همان سال، بنیاد Maker در کپنهاگ تأسیس شد تا توسعه پروژه را پشتیبانی کند.

MakerDAO به عنوان یک سازمان خودمختار غیرمتمرکز (DAO) طراحی شد، به این معنا که تصمیم‌گیری‌ها توسط دارندگان توکن MKR انجام می‌شود. این ساختار، دای را به یکی از اولین نمونه‌های موفق برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) تبدیل کرد که پذیرش گسترده‌ای یافت (Gemini - DAI Coin).

مکانیزم عملکرد دای (و اکنون USDS)

دای (و اکنون USDS) یک استیبل‌کوین پشتیبانی‌شده توسط ارزهای دیجیتال است که از قراردادهای هوشمند اتریوم برای حفظ ارزش خود استفاده می‌کند. برخلاف استیبل‌کوین‌های متمرکز مانند USDT که به ذخایر فیات وابسته‌اند، دای از سیستمی به نام "موقعیت‌های بدهی وثیقه‌دار" (Collateralized Debt Positions یا CDPs) استفاده می‌کند (Coinbase - DAI Price).

فرآیند ایجاد دای/USDS

کاربران برای ایجاد دای/USDS، ارزهای دیجیتال مانند اتریوم، BAT یا USDC را به عنوان وثیقه در قراردادهای هوشمند Maker Vaults قفل می‌کنند. این وثیقه باید بیش از ارزش دای/USDS صادرشده باشد (معمولاً بین ۱۱۰ تا ۲۰۰ درصد). برای مثال، اگر کاربری ۲۰۰ دلار اتریوم قفل کند، می‌تواند تا ۱۰۰ دای/USDS صادر کند. اگر ارزش وثیقه کاهش یابد و به زیر آستانه مورد نیاز برسد، قراردادهای هوشمند به طور خودکار وثیقه را نقد می‌کنند تا ثبات سیستم حفظ شود.

نقش توکن MKR

توکن MKR، توکن حاکمیت MakerDAO، نقش کلیدی در مدیریت سیستم دارد. دارندگان MKR می‌توانند در مورد پارامترهایی مانند نرخ بهره، انواع وثیقه و حداقل نسبت وثیقه رأی دهند. اگر قیمت دای/USDS از ۱ دلار فاصله بگیرد، سیستم ممکن است MKR را سوزانده یا صادر کند تا تعادل را بازگرداند. این مکانیزم، MKR را به توکنی با عرضه متغیر تبدیل می‌کند (CoinMarketCap - DAI).

ارتقا به چندوثیقه‌ای

در ابتدا، دای تنها از اتریوم به عنوان وثیقه استفاده می‌کرد و به نام SAI (دای تک‌وثیقه‌ای) شناخته می‌شد. اما در نوامبر ۲۰۱۹، پروتکل به دای چندوثیقه‌ای ارتقا یافت که امکان استفاده از چندین ارز دیجیتال به عنوان وثیقه را فراهم کرد. این تغییر، ریسک کاربران را کاهش داد و ثبات دای را افزایش داد (Gemini - DAI Coin).

تغییر نام به Sky و ارتقا به USDS

در اوت ۲۰۲۴، MakerDAO به Sky تغییر نام داد و دای به USDS ارتقا یافت (Blockworks - Maker Rebrands). این تغییر با هدف ساده‌سازی حاکمیت و افزایش مقیاس‌پذیری انجام شد. USDS ویژگی‌های جدیدی مانند "نرخ پس‌انداز Sky" و "جوایز توکن SKY" را معرفی کرد که کاربران را تشویق به نگهداری USDS می‌کند (MakerDAO Forum - Sky).

کاربران می‌توانند دای یا USDC را با نسبت ۱:۱ به USDS تبدیل کنند. همچنین، دارندگان USDS می‌توانند از جوایز توکن SKY بهره‌مند شوند که سالانه ۶۰۰ میلیون SKY توزیع می‌شود. این جوایز در برخی کشورها مانند آمریکا و بریتانیا محدود شده‌اند. Sky Protocol همچنین با معرفی Skylink، امکان استفاده از USDS در لایه‌های دوم اتریوم را فراهم کرده که هزینه‌های تراکنش را کاهش می‌دهد (Bybit - DAI to USDS).

کاربردهای دای/USDS در DeFi

دای (و اکنون USDS) یکی از ستون‌های اصلی اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) است که پروتکل‌های غیرمتمرکزی را برای تجارت، وام‌دهی و پرداخت‌ها ارائه می‌دهد (Decrypt - DAI Guide). برخی از کاربردهای کلیدی عبارتند از:

وام‌دهی و وام‌گیری

USDS در پروتکل‌هایی مانند Aave و Compound برای وام‌دهی و وام‌گیری استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند USDS را به عنوان وثیقه قفل کنند یا آن را وام بگیرند، بدون نیاز به واسطه‌های سنتی.

تجارت

USDS به عنوان جفت تجاری پایدار در صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap استفاده می‌شود. این امر تجارت را برای کاربران آسان‌تر می‌کند، زیرا نگران نوسانات قیمتی نیستند.

پرداخت‌ها

به دلیل ثبات قیمتی، USDS برای پرداخت‌های دیجیتال مناسب است. بسیاری از کسب‌وکارها و پلتفرم‌های DeFi آن را به عنوان روش پرداخت می‌پذیرند.

ذخیره ارزش

USDS به کاربران امکان می‌دهد در برابر نوسانات بازار محافظت شوند و در عین حال از مزایای بلاکچین اتریوم بهره‌مند شوند.

این کاربردها، USDS را به یکی از محبوب‌ترین استیبل‌کوین‌ها در DeFi تبدیل کرده است (Gate - What is DAI).

وضعیت کنونی و آمار بازار

طبق داده‌های CoinMarketCap - DAI، قیمت USDS در حال حاضر حدود ۰٫۹۹۹۸ دلار است که نشان‌دهنده ثبات آن به عنوان استیبل‌کوین است. حجم معاملات ۲۴ ساعته بیش از ۱۹ میلیارد دلار و ارزش بازار آن حدود ۵٫۳۶ میلیارد دلار است. عرضه در گردش USDS نیز ۵٫۳۶ میلیارد توکن است، بدون سقف عرضه حداکثری.

جدول زیر خلاصه‌ای از آمار بازار USDS را نشان می‌دهد:

نتیجه‌گیری

دای (و اکنون USDS) نمونه‌ای برجسته از نوآوری در دنیای ارزهای دیجیتال است. این استیبل‌کوین با ترکیب قراردادهای هوشمند و ساختار DAO، توانسته سیستمی غیرمتمرکز و پایدار ایجاد کند که در اکوسیستم DeFi نقش کلیدی ایفا می‌کند. تغییر نام به Sky و ارتقا به USDS نشان‌دهنده تعهد این پروژه به بهبود مستمر و پاسخگویی به نیازهای کاربران است. با ویژگی‌های جدید مانند جوایز توکن SKY و Skylink، USDS آماده است تا جایگاه خود را به عنوان یکی از پیشگامان DeFi تقویت کند.